Uluslararası Nakliyede Evrak ve Gümrük Yönetimi

Uluslararası nakliye, coğrafi mesafelerden çok mevzuat ve evrak yönetimiyle zorlaşan bir süreçtir. Bir ürünün ülke sınırını geçmesi; taşıma türüne, ürünün niteliğine ve iki ülke arasındaki ticaret anlaşmalarına göre farklı prosedürler gerektirir. Bu yüzden doğru evrak hazırlığı, sevkiyatın sorunsuz ilerlemesinin anahtarıdır ve gecikme maliyetlerinin en büyük ilacıdır.

İlk temel belge ticari faturadır. Faturada ürünün tanımı, GTİP kodu, miktar, birim fiyat, toplam bedel, para birimi ve teslim şekli açıkça yazmalıdır. Yanlış GTİP kodu, gümrükte ürünün yanlış sınıfa girip ek vergi/ceza doğurmasına neden olur. İkinci kritik belge paketleme listesidir. Kolilerin içerikleri, ağırlıkları, boyutları ve palet düzeni bu listede yer alır; gümrük muayenesi bu listeye göre yapılır.

Taşımaya göre konşimento türü değişir: denizyolunda Bill of Lading, havayolunda AWB, karayolunda CMR düzenlenir. Konşimento taşıma sözleşmesinin kanıtıdır ve mülkiyet transferinde rol oynar. Menşe şahadetnamesi ürünün üretildiği ülkeyi göstererek tercihli tarifelerden yararlanmayı sağlar. Bazı ürünlerde sağlık sertifikası, bitki sağlık belgesi, fumigasyon raporu veya CE uygunluk evrakı zorunludur. Tehlikeli maddelerde ise MSDS ve IMDG/IATA DGR dokümantasyonu gerekir.

Incoterms teslim şekilleri (EXW, FOB, CIF, DAP vb.) nakliye, sigorta ve gümrük sorumluluklarını belirler. Şirketler bu seçimle maliyet ve risk yönetimi yapar. Yanlış teslim şekli seçimi, kimin hangi masrafı üstleneceği konusunda sürprizlere yol açabilir.

Son yıllarda dijital gümrük sistemleri süreci hızlandırsa da veri tutarlılığı hâlâ en büyük risktir. Faturadaki fiyat, paketleme listesi ve konşimento ağırlıkları birbirini tutmazsa sevkiyat kırmızı hatta düşebilir. Çok modlu taşımada her bacağın evraklarındaki tarih ve referans numarası uyumu şarttır. Doğru evrak, doğru danışman ve disiplinli kontrol listeleriyle uluslararası nakliye, karmaşık görünse de güvenli ve verimli bir sisteme dönüşür.